Học tập chủ động là hoạt động cho phép học viên tham gia vào quá trình học tập trong bài giảng. Theo nghiên cứu Acitve Learning thừa nhận con người học tốt nhất từ trải nghiệm.
Năm 1915 John Dewey đã nhận ra tầm quan trọng của học tập trải nghiệm trong lớp học. “Giáo viên và sách giáo trình không còn là những người hướng dẫn duy nhất, tay, mắt, tai, và thực tế toàn bộ cơ thể, đều trở thành nguồn thông tin, trong khi giáo viên và sách giáo trình tương ứng trở thành người khởi động và kiểm định. Không có cuốn sách hoặc bản đồ nào là một sự thay thế cho trải nghiệm cá nhân, chúng không thể chiếm chỗ của hành trình thực tế.”
Dewey nhấn mạnh những trải nghiệm của học viên được lặp lại trong tư duy phản biện hiện đại. Chickering và Gamson trong “7 nguyên tắc thực hành tốt trong Đại học Giáo dục” nhấn mạnh nghiên cứu cho thấy việc học của học viên được thực hiện thông qua việc tham gia vào quá trình học tập: “Học tập không dành cho khán giả. Học viên sẽ không học được nhiều nếu chỉ ngồi trong lớp và nghe giáo viên giảng bài, học thuộc lòng bài tập và trả lời câu hỏi. Họ phải nói về những gì họ đang học, viết về nó, liên hệ nó với những trải nghiệm trong quá khứ và áp dụng nó vào cuộc sống hàng ngày của chính họ”.
Bransford và các đồng nghiệp của ông đã liên kết học tập chủ động với các khái niệm về siêu nhận thức (metacognition). Siêu nhận thức đề cập tới khả năng của con người khi dự đoán và theo dõi việc học của chính mình. “Thực hành giảng dạy phù hợp với hướng tiếp cận siêu nhận thức trong học tập bao gồm những thực hành tập trung tạo ý nghĩa, tự đánh giá, và phản biện về những việc đã làm và những việc cần cải thiện.” Tiền đề đằng sau học tập chủ động là trí nhớ và sự hiểu biết của con người tăng theo cấp số nhân với sự tham gia tích cực hơn.
Những nguyên tắc:
Theo Giáo sư hóa học của North Carolina State University, mô tả học tập chủ động là “sự hướng dẫn lấy học viên là trung tâm”.
“Trong hướng tiếp cận truyền thống, gánh nặng trao đổi tài nguyên môn học chủ yếu là người hướng dẫn. Trong phương pháp hướng dẫn lấy học viên làm trung tâm (SCI), một số gánh nặng được chuyển sang học viên. SCI là một hướng tiếp cận đa dạng gồm các kỹ thuật như thay thế trải nghiệm học tập tích cực cho các bài giảng… “ (Felder & Brent, 1996).
“Một tính năng thiết yếu của bất kỳ chương trình phát triển kỹ năng nào là thực hành và phản biện. Hầu hết học viên chưa bao giờ được dạy giải quyết vấn đề mở hoặc tư duy phản biện hoặc xây dựng vấn đề, vì vậy mà lần đầu tiên bạn giao một bài tập như vậy có lẽ họ sẽ làm chưa tốt. Thu thập các sản phẩm của họ và đóng góp ý kiến xây dựng… Sau nhiều bài tập tương tự, học viên sẽ đạt được kết quả tốt và bắt đầu trao đổi những thông tin phản hồi có ý nghĩa trong làm việc nhóm. Hướng tiếp cận này phục vụ một mục đích kép: học viên đạt nhiều kỹ năng và sự tự tin và bạn có được một lớp học với các thành viên có thể giúp nhau học. Kết quả cuối khóa học, có thể ở mức cao đáng ngạc nhiên” (Felder & Brent, 1996).
Eric Mazur, Giáo sư vật lý Havard, mô tả kỹ thuật học tập chủ động của mình theo trình tự sau:
- Giảng một đoạn ngắn tập trung vào khái niệm quan trọng.
- ConcepTest – câu hỏi đặt cho học viên.
- Học viên có một phút để ghi lại câu trả lời của họ (thông qua giơ tay phát biểu, hệ thống thu thập Clickers, hoặc viết ra giấy)
- Học viên được yêu cầu để thuyết phục học viên khác về câu trả lời của họ.
- Học viên ghi lại câu trả lời được sửa đổi sau khi trao đổi bình đẳng. (thông qua giơ tay phát biểu, hệ thống thu thập, hoặc viết ra giấy)
- Giáo viên đưa ra lời giải thích cho câu trả lời đúng.
Kết quả cuối cùng sẽ quyết định tiến trình tiếp theo trong lớp học: cho học viên tham gia trong nhóm thảo luận nhỏ hoặc lớn về vấn đề này, hoặc chuyển sang chủ đề tiếp theo nếu kết quả đáp ứng được yêu cầu…
Một lần nữa chúng ta thấy được sự tham gia vào học tập chủ động của người học và đưa ra được phản hồi quá trình là rất quan trọng với những nguyên tắc nhất quán. Đây quả là một phương pháp giúp cải thiện kết quả học tập và mang tới nền tảng kiến thức vững chắc cho người học. Phương pháp này áp dụng được với tất cả môn học, đặc biệt với các môn đào tạo từ xa, hình thức online bởi đại dịch Covid-19. Bởi qua đó, ngôn ngữ sẽ được hình thành và in sâu vào trí não các một cách hết sức tự nhiên. Việc trải nghiệm học tập chủ động cũng sẽ giúp cho các thầy/cô cùng các em sẽ có những giờ học đầy thú vị và sáng tạo.
